ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

        ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Πλησιάζουν πάλι τα Χριστούγεννα και όπως κάθε χρόνο θα αναβιώσουν τα ήθη και τα έθιμα σε κάθε περιοχή της χώρας. Το χρονικό διάστημα από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τα Θεοφάνια ονομάζεται δωδεκαήμερο ή δωδεκάμερο.Σε όλο αυτό το διάστημα αναβιώνουν στην Ελλάδα διάφορα έθιμα που δηλώνουν  την χαρά, την ευτυχία, την αναγέννηση της φύσης την αισιοδοξία και το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών Η φωτιά στα τζάκια είναι συνέχεια αναμμένη για να μην πλησιάζουν οι Καλικάντζαροι τα μαύρα ξωτικά που πειράζουν τους ανθρώπους μέχρι τον αγιασμό των υδάτων. Τα παιδιά με τα τρίγωνα τους γυρνάνε τα σπίτια την παραμονή  λέγοντας το τοπικά κάλαντα της κάθε περιοχής. Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα πατροπαράδοτα γλυκίσματα κουραμπιέδες  μελομακάρονα δίπλες ξεροτήγανα κουλουράκια, τσουρέκια καθώς και την βασιλόπιτα Με την συμμετοχή στην ακολουθία των Χριστουγέννων ενισχύεται το θρησκευτικό συναίσθημα και οι Οι νοικοκυρές φτιάχνουν τα πατροπαράδοτα γλυκίσματα, κουραμπιέδες , μελομακάρονα, δίπλες, ξεροτήγανα, κουλουράκια, τσουρέκια, καθώς και την βασιλόπιτα Με την συμμετοχή στην ακολουθία των Χριστουγέννων ενισχύεται το θρησκευτικό συναίσθημα και οι δεσμοί  της οικογένειας. Το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου δεσμοί  της οικογένειας. Το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου το οποίο προήλθε από την Γερμανία και έχει γίνει διεθνές Στην Ελλάδα υπάρχει και το έθιμο του στολίσματος ενός καραβιού  λόγω της παράδοσης της και την ενασχόληση των κατοίκων της  με την θάλασσα .Στολίσματα με χριστουγεννιάτικα φωτάκια σε όλο το σπίτι . Ανταλλαγές  δώρων και τα δώρα που φέρνει  ο Αϊ  Βασίλης  κατεβαίνοντας από την καμινάδα. Το πατροπαράδοτο φαγητό των Χριστουγέννων είναι  η γαλοπούλα.  Σε άλλα μέρη της Ελλάδας κυρίως στη Πελοπόννησο τρώνε χοιρινό με σέλινο.Στη Θεσσαλία στην Πελοπόννησο και στα νησιά του Αιγαίου χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι το διαρκές άναμμα της φωτιάς και το σφάξιμο του γουρουνιού Αν δεν είχαν γουρούνι έσφαζαν γίδα ή πρόβατο Στόλιζαν το σπίτι με κλαδιά από κέδρους και αγριοκερασιάς.  Το χριστουγεννιάτικο στεφάνι που συνήθως κρεμάνε έξω από το σπίτι στα χωριά .  Είναι πλεξούδες από σκόρδα που πάνω του καρφώνουν  γαριφαλάκια για να διώξουν την κακογλωσσιά που καρφώνει την ευτυχία στο σπίτι τους. Επίσης την εξώπορτα κοσμεί και ένα στεφάνι από έλατο στολισμένο με χριστουγεννιάτικα στολίδια  .Το στεφάνι φέρνει τύχη και ευτυχία τους ενοίκους.  Έθιμα της Μακεδονίας: Το Χριστόξυλο.  Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας ο νοικοκύρης κάθε σπιτιού βρίσκει ένα ξύλο ελιάς ή πεύκου και το πηγαίνει το σπίτι του . Η νοικοκυρά έχει καθαρίζει το τζάκι και το ανάβουν πάλι βάζοντας το χριστόξυλο  Το τζάκι πρέπει να καίει συνέχεια γιατί έτσι ζεσταίνεται ο Χριστός στη φάτνη του. Οι Μωμόγεροι από τις λέξεις μίμος ή μώμος και γέρος. Είναι ένα έθιμο που προέρχεται από τους πρόσφυγες του Πόντου και λαμβάνει χώρα στα χωριά του νομού Δράμας Πλατανιά και Σιταγροί καθώς και στο Θρυλόριο του Νομού Ροδόπης.Είναι ένα είδος παραδοσιακού  λαϊκού θεάτρου Οι πρωταγωνιστές βάφουν το πρόσωπο τους  για να φαίνεται γεροντικό και φοράνε στολές από τομάρια ζώων Παραλλαγές του εθίμου γίνονται σε χωριά της Κοζάνης και της Καστοριάς που ονομάζονται Ραγκουτσάρια Στη Πέλλα αναβιώνει το έθιμο της Κόλιντα Μπάμπω Την  23^η Δεκεμβρίου οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές και φωνάζουν Κόλιντα Μπάμπω δηλ σφάζουν γιαγιά αναπαριστώντας την σφαγή των αρσενικών  νηπίων από τον βασιλιά Ηρώδη.Στο Νομό Φλώρινας αλλά και στη Σιάτιστα Κοζάνης [κλαδαριές} την παραμονή των Χριστουγέννων ανάβουν φωτιές για να υποδεχτούν την Γέννηση κσι για να αναβιώσουν τις φωτιές που άναψαν οι βοσκοί. Το ίδιο γίνεται και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ο πολιτιστικός σύλλογος Καβακλήε των Κουφαλίων Θεσσαλονίκης διοργανώνει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το έθιμο της καμήλαςΤα μέλη του μεταμφιέζονται σε καμήλες γυρνάνε στους δρόμους φωνάζοντας συνθήματα για να αποπροσανατολίσουν τους στρατιώτες του Ηρώδη. Στη Θεσσαλία τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το τάϊσμα της βρύσης,  Οι κοπέλες πηγαίνουν τις βρύσες του χωριού και τις αλείφουν με μέλι και βούτυρο  και έτσι παίρνουν το αμίλητο νερό Προσπαθούν να φτάσουν γρήγορα γιατί όποια φτάσει πρώτη θα είναι η πιο τυχερή .Έφερναν στη βρύση βούτυρο ,τυρί, ψημένο σιτάρι, όσπρια κλαδί ελιάς .Γύρναγαν στα σπίτια τους με το καινούργιο νερό και ράντιζαν το σπίτι τους για καλή τύχη .Όλη αυτή η διαδικασία γίνεται σιωπηλά και για αυτό ονομάζεται αμίλητο (άκραντο) νερό. Άλλο έθιμο της Θεσσαλίας είναι το έθιμο της γουρουνοχαράς το σφάξιμο του γουρουνιού που γίνεται του Αγίου Στεφάνου στις 27^η Δεκεμβρίου με μεγάλη φροντίδα και ακολουθεί γλέντι και χαρά. Άλλο έθιμο είναι μικρά κλαδιά δέντρων κέδρου και αγριοκερασιάς που φέρνουν κορίτσια και αγόρια μετά από την Εκκλησία στο σπίτι τους για να τα κάψουν στο  τζάκι .Όποιου καεί πρώτο, σημαίνει ότι πρώτος θα παντρευτεί. Στη Καβάλα αναβιώνει το έθιμο με τις φουφούδες και του Καππαδόκη  Αϊ Βασίλη,Το κέντρο της πόλης γεμίζει με υπαίθριες ψησταριές όπου ψήνουν  και κερνάνε τον κόσμο ψημένο κρέας και ντόπιο κρασί. Αυτό γίνεται και την παραμονή της πρωτοχρονιάς. Στη Νέα Καρβάλη αναβιώνει το έθιμο του Καππαδόκη Αϊ Βασίλη .Πρόκειται για την επίσκεψη του Αϊ Βασίλη που γυρνάει  από την Καισαρεία φτάνοντας στο λαογραφικό χωριό << Ακόντισμα>> Στη Θράκη οι Σαρακατσάνες ζυμώνουν την Χριστόκλουρα στρογγυλή κουλούρα με διάφορα σχέδια που την τρώμε με μέλι ..Άλλο έθιμο είναι οι Μπαμουσιαραίοι  Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων 2 άντρες μεταμφιέζονται ο ένας σε Μπαμουσιαραίο και ο άλλος στη γυναίκα του Ο Μπαμουσιαραίος φοράει μια νεροκολοκύθα στο κεφάλι που της έχει ανοίξει τρύπες τα μάτια και στο στόμα και προβιές προβάτων και κρεμάει κουδούνια στη μέση. Τους συνοδεύουν οργανοπαίκτες ξεσηκώνοντας τον κόσμο .Στην Ήπειρο συγκεκριμένα στα χωριά της Άρτας οι κάτοικοι όταν πάνε επίσκεψη για τα χρόνια πολλά κρατάνε στα  χέρια τους ένα κλαδί αναμμένο ,πουρνάρι ή  άλλο κλαδί που τρίζει καίγοντας Έτσι γεμίζει όλο το χωριό από χαρούμενες φωνές και κρότους. Στα Γιάννενα κρατούν δαφνόφυλλα ή φύλλα από πουρνάρι τα πετούν στο τζάκι και εύχονται: <<Αρνιά κατσίκια, νύφες και γαμπρούς..>> Στη Κρήτη αλλά και στη Ζάκυνθο ,Κεφαλονιά,Μάνη και Σπάρτη πλάθουν το Χριστόψωμο  με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή Το πλάθουν με ψιλοκοσκινισμένο  αλεύρι ροδόνερο μέλι σουσάμι γαρίφαλο και τραγουδούν : <<Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για  να γένει>>. Παίρνουν την μισή  από την ζύμη και πλάθουν μια κουλούρα Με την υπόλοιπη ζύμη φτιάχνουν με λωρίδες ένα σταυρό .Στο κέντρο του σταυρού βάζουν ένα καρύδι ή ένα αυγό και την υπόλοιπη επιφάνεια την στολίζουν με διάφορα σχήματα όπως λουλούδια αστέρια φύλλα και καρπούς. Τα Χριστούγεννα  ο νοικοκύρης το σταυρώνει και το μοιράζει στην οικογένεια του . Στην σπηλιά του Αϊ Γιάννη στην Μαραθοκεφάλα Κισάμου τελείται αρχιερατική θεία λειτουργία  με αναπαράσταση της γέννησης του Χριστού. Στην Πελοπόννησο έχουν το σπάσιμο του ροδιού Το πρωί της Πρωτοχρονιάς ο νοικοκύρης πηγαίνει στην εκκλησία ένα ρόδι για να το λειτουργήσει Κατόπιν πηγαίνει στο σπίτι του και μόλις ανοίξει η πόρτα το σπάει με δύναμη κάτω λέγοντας ,<<Με υγεία ,ευτυχία και χαρά το νέο έτος και όσες  ρώγες έχει το ρόδι τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη την χρονιά>>. Στα Επτάνησα την  παραμονή της πρωτοχρονιάς γυρνούν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνια και ραντίζουν τον κόσμο τραγουδώντας: <<Ήρθαμε με ρόδα και ανθούς να σας ειπούμε χρόνια πολλά>>  Στη  Χίο υπάρχει το έθιμο με τα αγιοβασιλιάτικα  καραβάκια. Οι ενορίες κατασκευάζουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς καραβάκια σε σμίκρυνση που ανταγωνίζονται μεταξύ τους με τις ομάδες να τραγουδούν κάλαντα.Στη Θάσο έχουν το σπόρδισμα των φύλλων. Κάθε οικογένεια πέταει φύλλα στα κάρβουνα στο τζάκι κάνοντας ευχές.΄Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο θα πραγματοποιηθεί η ευχή του.  Άλλο έθιμο είναι ο στολισμός με γκι ή Αγκάθι του Χριστού ,Σύμφωνα με ένα μύθο το γκι φύτρωσε όταν περπάτησε ο Χριστός για πρώτη φορά  στη γη. Ακόμα ένα έθιμο είναι το ποδαρικό ανήμερα την Πρωτοχρονιά Σε πολλά μέρη βάζουν ένα αγοράκι να τους το  κάνει....Αυτά είναι τα πιο συμαντικά  έθιμα της χώρας μας για τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Όποιος γνωρίζει κάποιο άλλο από την ιδιαίτερη πατρίδα του ας το αναφέρει σε ανάρτηση του. Έτσι για να μαθαίνουν οι υπόλοιποι τα έθιμα του τόπου μας .Θα ακολουθήσει η ιστορία του Αγίου Βασιλείου