ΛΕΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ Η ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

ΛΕΛΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ Η ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

Πρόκειται για την Ηρωίδα-Αγωνίστρια Λέλα Καραγιάννη

Λέλα Καραγιάννη, επονομαζόμενη "Μάνα της Αντίστασης" και "Μπουμπουλίνα της Κατοχής".

Η Λέλα Μηνοπούλου, όπως ήταν το όνομά της, γεννήθηκε το 1898 στη Λίμνη της Εύβοιας. Ήταν πρωτότοκη κόρη, του Αθανάσιου Μηνόπουλου, και της Σοφίας Μπούμπουλη. Το 1916 παντρεύτηκε το φαρμακοποιό Νίκο Καραγιάννη, με τον οποίο απέκτησαν επτά παιδιά. Την Ιωάννα, το Γιώργο, την Ηλέκτρα, το Βύρωνα, το Νέλσωνα, τη Νεφέλη, και την Ελένη.

Η κατάληψη της χώρας από τους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές διαμορφώνει τη συνείδηση της Λέλας Καραγιάννη σε πρωτεργάτισσα της εθνικής αντίστασης. Από τις πρώτες ημέρες της Κατοχής πρωτοστατεί στη δημιουργία αντιστασιακής ομάδας, αρχίζοντας από τα μέλη της οικογένειάς της κι αρχίζει το έργο της απόκρυψης και φυγάδευσης Βρετανών στρατιωτικών που είχαν εγκλωβιστεί στη χώρα μας, αλλά και δολιοφθορές κατά του εχθρού. Με τον καιρό, η μικρή ομάδα μεγάλωσε και εξελίχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση "Μπουμπουλίνα", με περισσότερα από 100 μέλη. 

Η σύλληψη του γιου της Γιώργου, τον Ιούνη του 1941, και των θυγατέρων της, Ιωάννας και Ηλέκτρας, δεν την πτοούν. Κατορθώνει να τους απελευθερώσει και να συνεχίσει το έργο της. Ακολουθούν επιτυχείς ομαδικές φυγαδεύσεις στη Μέση Ανατολή, τις οποίες επέβλεπε η ίδια προσωπικά. Από το ραδιόφωνο του Καΐρου, ακουγόταν συχνά η φράση: "Τζάκσον-Τζάκσον ευχαριστούμε για το άρωμα". Ήταν το συμφωνημένο σύνθημα για τη διάσωση της αποστολής.

Τον Οκτώβρη του 1941, συνελήφθη, μετά από προδοσία, και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ, με την κατηγορία της κατασκοπίας. Δικάστηκε από ιταλικό στρατοδικείο, και αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων. Μετά την αποφυλάκισή της συνέχισε το αντιστασιακό της έργο, με μεγαλύτερη ένταση και μεθοδικότητα. Δημιούργησε ένα μεγάλο δίκτυο συνεργατών σε κάθε κατοχική υπηρεσία της Αθήνας, και έπαιρνε πολύτιμες πληροφορίες για τις κινήσεις και τα σχέδια των κατοχικών δυνάμεων, από Έλληνες συνεργάτες τους, αλλά και από αντιχιτλερικούς Γερμανούς και αντιφασίστες Ιταλούς αξιωματικούς, τις οποίες μετέφερε, στο συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, μέλη της οργάνωσής της προέβαιναν σε πράξεις δολιοφθοράς κατά κατοχικών στόχων.

Στις 11 Ιούλη του 1944, κι ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, ξανασυνελήφθη από τους Γερμανούς. Την ίδια ημέρα συνελήφθησαν και πέντε από τα παιδιά της. Ο σύζυγός της, και τα δύο παιδιά της, Γιώργος και Ελένη κατόρθωσαν να διαφύγουν. Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στα μπουντρούμια των Ες-Ες, της οδού Μέρλιν, και βασανίσθηκαν άγρια. Δεν ομολόγησαν και η Λ. Καραγιάννη χτύπησε τον αιμοχαρή ανακριτή της, Φρίτς Μπέκερ. Τα βασανιστήρια που υπέστη ήταν φρικτά. Δεν κάμφθηκε ακόμα και όταν της είπαν ότι θα εκτελούσαν τον γιο της Νέλσωνα, αν δεν ομολογούσε. Η απάντησή της ήταν: "Ζητάτε από μία Ελληνίδα μάνα να προδώσει τους συνεργάτες της και την πατρίδα της, με την απειλή του τυφεκισμού των παιδιών της. Έ, λοιπόν, μάθετε ότι τα παιδιά μου ανήκουν στην Ελλάδα και το αίμα τους θα πνίξει τους Ούνους και όλη τη Γερμανία σας".

Το πρωί της 8ης Σεπτέμβρη του 1944, η Λέλα Καραγιάννη οδηγήθηκε με άλλους 27 πατριώτες στο Άλσος Χαϊδαρίου. Λίγο πριν από την εκτέλεσή της, απευθυνόμενη στους άλλους μελλοθάνατους, φώναξε: "Ψηλά, παιδιά, τα κεφάλια, να δουν οι Ούννοι πώς ξέρουν να πεθαίνουν οι Έλληνες για την πατρίδα τους". Φέτος, συμπληρώνονται 75 χρόνια από την εκτέλεσή της.

Το σώμα της, διάτρητο από τις σφαίρες, παρελήφθη κρυφά από φίλους τής οικογένειάς της, και τάφηκε στο δεύτερο νεκροταφείο Πατησίων. Την επομένη, 9 Σεπτέμβρη 1944, τα πέντε παιδιά της απελευθερώθηκαν με τη μεσολάβηση Γερμανίδας κατοίκου της Αθήνας, η οποία επωφελήθηκε από την αλλαγή διοίκησης στη Γερμανική Φρουρά της Αθήνας.

Για τη δράση της και το μαρτυρικό και ηρωικό τέλος της, η Λέλα Καραγιάννη τιμήθηκε ως εθνική ηρωίδα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όσο λίγοι αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα. Η Ακαδημία Αθηνών, στη συνεδρίασή της Στις 30 Δεκέμβρη του 1947, της απενεμήθη το Βραβείο Αρετής και Αυτοθυσίας από την Ακαδημία Αθηνών και το 2011ο τιμητικός τίτλος του Δικαίου των Εθνών από τοΓιαντ Βασσέμ, το Ίδρυμα για τη Μνήμη των Μαρτύρων και των Ηρώων. Στη συμβολή των οδών Λέλας Καραγιάννη αριθ. 1 και Σταυροπούλου στην Αθήνα, κοντά στην Πλατεία Αμερικής υπάρχει η Οικία Λέλας Καραγιάννη. Μαρμάρινη προτομή της τοποθετήθηκε στην οδό Τοσίτσα, στα Εξάρχεια, το 1963, έργο της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή.

Προσθήκη λεζάντας

πηγή εικόνων: προσωπικό αρχείο

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΆΚΗ-ΡΟΥΚ

                                            ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννήθηκε στην Αθήνα τον
Φεβρουάριο του 1939. Γονείς της οι Γιάννης Αγγελάκης και Ελένη
Σταμάτη. Είναι πνευματική κόρη του Νίκου Καζαντζάκη, που διατηρούσε
φιλικές σχέσεις με τον πατέρα της. Μόλις στα 17 της χρόνια δημοσιεύει
στο περιοδικό<< Καινούργια εποχή >>το ποιήμα της «Μοναξιά» μετά από
παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έστειλε γράμμα
στον Γιάννη Γουδέλη, τον διευθυντή της Καινούργιας εποχής γράφοντας:
«Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που
δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το ωραιότερο ποίημα που
διάβασα ποτέ!». Από τότε άνοιξε ο δρόμος για την ενασχόληση της με την
ποίηση και τη μετάφραση. Όπως ανέφερε και η ίδια ήταν μεγάλη η
είσοδος της στην ποίηση. Άρθρα για την ποίηση και την μετάφραση της
ποίησης έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το έργο της έχει
μεταφραστεί σε περισσότερες των δέκα γλωσσών και ποιήματα της
εμπεριέχονται σε λογοτεχνικές ανθολογίες. Αρχή και τέλος για εκείνη η
ποίηση του Κ.Π. Καβάφη. Σπούδασε ξένες γλώσσες στην Αθήνα,
τη Γαλλία και την Ελβετία. Ήταν διπλωματούχος μεταφράστρια διερμηνέας. Έίχε μεταφράσει, μεταξύ άλλων, Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς
Πούσκιν, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά..
Για εκείνη στόχος στην ποίηση δεν υπάρχει. Το μόνο που μπορεί να δεχτεί
είναι το ερέθισμα, αυτό που λέμε έμπνευση. Η ποίησή της διακρίνεται
από μια έντονη καταφυγή σε φανταστικές χώρες.
Το 1962 τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο Ποίησης της πόλης
της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο
Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε
Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth,
N.Y.State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα
και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το
Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.
Πέθανε στις 21 Ιανουαρίου 2020
Πρωτοδημοσίευσε στην Καινούργια εποχή το 1956. Έργα της είναι:
 Λύκοι και σύννεφα (1963)
 Ποιήματα 63-69, (1971)
 Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό (1974)
 Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης (1977)
 Ο θρίαμβος της σταθερής απώλειας (1978)
 Ενάντιος έρωτας (1982)
 Οι μνηστήρες (1984)
 Όταν το σώμα (1988)
 Επίλογος αέρας (1990)
 Άδεια φύση (1993)
 Λυπιού (1995)
 Ωραία έρημος ωραία η σάρκα (1996)
 Η Ύλη Μόνη (2001)
 Μεταφράζοντας σε έρωτα της ζωής το τέλος (2003)
 Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα (2005)
 Η ανορεξία της ύπαρξης (2011)
 Ποίηση 1963-2011 (ανθολογία), εκδ. «Καστανιώτη», Αθήνα 2014, 512
σελ., ISBN 978-960-03-5718-9
 Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι, 2016 εκδόσεις Καστανιώτη.

Πλούσιο είναι και το μεταφραστικό της έργο:

 Α. Φασιανός, Κέδρος, 1980
 Σβαρτς, Ε., Ο δράκος, Κάλβος, 1981
 Σύγχρονοι αμερικανοί ποιητές, Ύψιλον [ανθολόγηση, μετάφραση],
1983
 Δημήτρης Μυταράς, Κέδρος, 1984
 Layton, Irving, Εδώ αγάπησε φλεγόμενη η Σαπφώ, Libro, 1985
 Στην Αστόρια, Νέα Υόρκη, Κέδρος,1987
 Mayakovsky, Vladimir, Πως φτιάχνονται τα ποιήματα, Ύψιλον,1988
 Σπανίδου, Ειρήνη, Το φίδι του Θεού, Κέδρος,1988
 Thomas, Dylan Marlais, 1914-1953, Κάτω από το γαλατόδασος,
Ερμείας, 1990
 Gronowicz, Antoni, Garbo, Libro,1991
 Drot, Jean - Marie, Η επιστροφή του κουλού Οδυσσέα, Μέδουσα, 1992
 Mackridge, Peter, 1946-, Διονύσιος Σολωμός, Εκδόσεις Καστανιώτη,
1995
 Heaney, Seamus, 1939-2013, Τα ποιήματα του βάλτου, Εκδόσεις
Καστανιώτη [μετάφραση, ανθολόγηση], 1996
 Plath, Sylvia, 1932-1963, Το κοστούμι «δε με μέλει», Εκδόσεις Πατάκη,
1996
 Lacarriere, Jacques, 1925-2005, Τα παιδικά χρόνια του Ίκαρου και
άλλα ποιήματα, Εκδόσεις Πατάκη, 1997
 Lermontov, Michail, Ένας ήρωας του καιρού μας, Εκδόσεις
Καστανιώτη, 1998
 Puskin, Aleksandr Sergeevic, 1799-1837, Ευγένιος Ονέγκιν, Εκδόσεις
Καστανιώτη, 2000
 Art and Landscape, Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή, 2001
 Ξεινός, Γεώργιος, Εις την Πόλιν, Ιδιωτική Έκδοση, 2001
 Σταθόγιαννης, Πάνος, Νότια θηρία, Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων
και Μεταφραστών Ρόδου, 2002
 March, Michael, Εξαφάνιση, Άγρα, 2003
 Brodsky, Joseph, 1940-1996, Τα ποιήματα της Θείας Γέννησης,
Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003
 Bellow, Saul, 1915-2005, Άδραξε τη μέρα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004
 Σπαθάρη, Ελισάβετ, Ευ αγωνίζεσθαι, Ιδιωτική Έκδοση, 2004
 Η αρχαία πατρίδα των ποιημάτων, Μεταίχμιο, 2004
 Pelevine, Victor, Το κίτρινο βέλος, Άγρα, 2004
 March, Michael, Υπόσχεση μόνο, Άγρα, 2005
 Άναλις, Δημήτρης Τ., 1938-2012, Άνθρωποι της άλλης όχθης,
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2006
 Walcott, Derek Alton, 1930-, Ποιήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2006
 Χρόνης, Βαγγέλης, Youth in Hades, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008
 Ράλλη, Ιωάννα, Αρχέτυπα του θηλυκού, Cube Art Editions [ Κύβος
Εκδόσεις Τέχνης ], 2008
 Εικόνες περιπλάνησης, Εκδ. Καστανιώτη, 2008
 Bellow, Saul, 1915-2005, Η μοναδική. Άδραξε τη μέρα, εκδ..
Καστανιώτη, 2010
 Andreyev, Leonid, 1871-1919, Η σκέψη. Ο κυβερνήτης,εκδ. Άγρα,
2010
 March, Michael, Ο δρόμος της επιστροφής,εκδ. Άγρα, 2010
 Andreyev, Leonid, 1871-1919, Εκείνος και Το κόκκινο γέλιο,εκδ.
Άγρα, 2011
 Puskin, Aleksandr Sergeevic, 1799-1837, Ευγένιος Ονέγκιν, εκδ.
Καστανιώτη, 2011
 Grossman, Vasily Semyonovich, 1905-1964, Μαντόνα Σιξτίνα. Η
αιώνια ανάπαυση,εκδ. Άγρα, 2011
 Heaney, Seamus, 1939-2013, Τα ποιήματα του βάλτου, εκδ.
Καστανιώτη, 2013
 March, Michael, Αυτό που όλα στοχεύουν, εκδ. Άγρα, 2013
 Shalamov, Varlam, Οι βιβλιοθήκες μου, εκδ. Άγρα, 2014
 March, Michael, Τα καμένα στολίδια του καλοκαιριού, εκδ. Άγρα 2015
 Mayakovsky, Vladimir, Πως φτιάχνονται τα ποιήματα, εκδ.Ύψιλον 2015

ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ << ΜΟΝΑΞΙΑ>>

«ΜΟΝΑΞΙΑ»:
Αν ενώσεις το βροχόνερο με το δάκρυ σου
το γέλιο σου με τον ήλιο
το σίφουνα, τον αγέρα με την ξεσηκωμένη αγανάκτησή σου.

Αν κλάψεις για τα παιδάκια με τις ρόδινες ανταύγειες
του δειλινού στο πρόσωπο, που πλαγιάζουν
με τα χεριά αδειανά, με τα πόδια γυμνά
θα βρεις τη μοναξιά σου.

Αν σκύψεις στους συνανθρώπους σου
μες στα αδιάφορα μάτια τους θα 'ναι γραμμένη
απελπιστική, ολοκληρωτική η μοναξιά σου.

Κι αν πάλι τους δείξεις το δρόμο της δύναμης
και τους ξεφωνίσεις να πιστέψουν μόνο τον εαυτό τους
θα τους δώσεις μια πίκρα παραπάνω
γιατί δε θα το μπορούν, θα 'ναι βαρύ γι' αυτούς
και θα 'ναι πάλι η μοναξιά σου.

Αν φωνάξεις την αγάπη σου
θα 'ρθει πίσω άδεια, κούφια, η ίδια σου η φωνή
γιατί δεν είχε το κουράγιο να περάσει όλες
τις σφαλισμένες πόρτες, όλα τα κουρασμένα βήματα
όλους τους λασπωμένους δρόμους.
Θα γυρίσει πίσω η φωνή που την έστειλες τρεμάμενη
λαχταριστή, με άλλα λόγια που δεν την είχες προστάξει εσύ
τα λόγια της μοναξιάς σου.

Θεέ μου, τι θα γίνουμε;
Πώς θα πορευτούμε;
Πώς θα πιστέψουμε; Πώς θα ξεγελαστούμε;
Μ' αυτή την αλλόκοτη φυγή των πραγμάτων
των ψυχών από δίπλα μας;

Ένας δρόμος υπάρχει, ένας τρόπος.
Μια θα 'ναι η Νίκη:
αν πιστέψουμε, αν γίνουμε, αν πορευτούμε.
Μόνοι μας.

Φθινόπωρο 1956

(Από την έκδοση)

Μια σπουδαία ποιήτρια έφυγε από κοντά μας για την γειτονιά των αγγέλων.
 Θα συνεχίσει εκεί ψηλά στον “ουρανό του τίποτα”, όχι με τα ελάχιστα, όπως λέει το ομότιτλο ποίημά της, αλλά με πάρα πολλά... 
 Ας είναι ελαφρύ το χώμα που την σκεπάζει .
Σε ευχαριστούμε για όλα αυτά που μας πρόσφερες.

ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΜΙΑΣ 3

                                                         ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΜΙΑΣ 3

                                 ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΜΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΩΡΑ ΣΟΥ .

TO ΠOIHMA ΓIA THN ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΜΟΥ ΣΤΟ 25ο ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ

TO ΠOIHMA  ΓIA THN   ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ  ΜΟΥ ΣΤΟ 25ο ΣΥΜΠΟΣΙΟ  ΠΟΙΗΣΗΣ

Ουράνιο φως

Φως ή σκοτάδι για να βρω μια άκρη

Η ψυχή μου σκοτείνιασε ξαφνικά όταν είδα φόβο και θλίψη μοναχά

χάθηκα στο σκοτάδι σε μια ακρούλα του μαύρου σκότους

δεν έβλεπα τίποτα μοναχά δάκρυα να πέφτουν σαν βροχή

που σπαράζει σαν κλάμα

Αλλά μέσα μου ένιωθα οργή που να βρω μια διαφυγή

να βγω στο φως το μακρινό που πια αντικρίζω μαύρο ουρανό

ακούω ένα θόρυβο κραυγής να βγαίνει από το δωμάτιο

Επιτέλους βλέπω φως κραυγή χαράς είναι αυτό που ακούω

μοναχά σαν μια χρυσή σταγόνα ευτυχίας

Ανοίγω και το λαμπρό παράθυρο να δω τι υπάρχει εκεί

βλέπω το φως πιο φωτεινό μαζί με ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο

τώρα πια είμαι χαρούμενη εδώ γιατί είναι φωτεινά Χριστούγεννα εκεί που κατοικώ

Το ποίημα αυτό όμως δεν το έγραψα εγώ αλλά ο γιος μου 13 χρονών.

 Το έγραψε και το έστειλε μόνος του .